ترکیبات آلیفاتیک
هیدروکربن
هیدروکربنها (به انگلیسی: hydrocarbon)، بهطور ساده در دانش شیمی، دستهای از مواد آلی هستند که در ساختار مولکولی آنها، فقط اتمهای کربن و هیدروژن شرکت دارند. هیدروکربنها، همانند دستهبندی تمام مواد آلی. و در دو گروه آلیفاتیک و آروماتیک قرار میگیرند. از نگاه دیگر میتوان هیدروکربنها را در دو گروه سیرنشده و یک گروه سیرشده قرار داد.
یکی از انواع هیدروکربنها:
ترکیبات آلیفاتیک
در شیمی آلی به کلیه ترکیبات هیدروکربنی غیر آروماتیک، ترکیبات آلیفاتیک (به انگلیسی: Aliphatic compound) گویند به عبارتی ترکیباتی که شامل کربن و هیدروژن بوده و در آن حلقهای وجود نداشته باشد یا اگر حلقه ای وجود دارد آن حلقه آروماتیک نباشد، در این دسته جای میگیرند.
آلکانها(Alkane)
هیدرو کربنهایی هستند که فرمول کلی آنها [CnH2n+2]است که تمام پیوندهای آن یکگانه است. اولین عضو الکانها متان با فرمول CH4 است. گشتاور دوقطبی آلکانها حدود صفر است. ب دلیل ناقطبی بودن الکانها مواد قطبی (ماننده اب) را در خود حل نمیکنند. «فقط قادر به حل مواد ناقطبی هستند»
آلکنها (Alkene)
فرمول مولکولی :CnH2n در ساختار مولکول خود، حداقل یک پیوند دوگانه کربن – کربن (C=C) دارند؛ یعنی سیرنشده هستند (میتوانند با هیدروژن و عناصر گروه۱۷ جدول تناوبی واکنش دهند و سیر شوند). اولین عضو خانوادهٔ آلکنها اتن یا همان اتیلن است. این ماده پایه و اساس صنایع پتروشیمیایی خوانده میشود؛ چرا که از طریق آن انواع مواد شیمیایی در مقیاس صنعتی تولید میشود. برای مثال از واکنش اتن با آب در حضور سولفوریک اسید وبا وجود شرایط مناسب اتانول تولید میشود. اتانول نوعی الکل دو کربنهٔ فرار است که به هر نسبتی در آب حل میشود. اتانول یک حلال صنعتی است که در تولید مواد آرایشی بهداشتی و دارویی استفاده میشود. در بیمارستانها از اتانول به عنوان ماده ای ضدعفونی کننده استفاده میشود.
درصد جرمی کربن و هیدروژن در تمامی الکنها ثابت است. C=۸۵/۷٪ H=۱۴/۳٪
آلکینها (Alkyne)
فرمول مولکولی=CnH2n-2 دقیقاً یک پیوند سهگانه کربن – کربن در ساختمان مولکولی آنها وجود دارد. پس در دستهبندی هیدروکربنهای سیرنشده قرار میگیرند. اولین عضو خانوادهٔ آلکینها اتین یا. همان استیلن است از این ماده درجوش کاربیدی استفاده میشود بهطوری که از طریق واکنش این ماده گرمای لازم برای جوش دادن قطعات فلزی فراهم میشود.
سیکلو آلکانها (Cycloalkane)
ترکیبات سیر شده حلقوی هستند که در آنها تمام کربنها دارای پیوندهای یگانه هستند؛ و به صورت حلقوی به هم متصل میباشند. هیبریداسیون اتمهای کربن در سیکلوآلکانها sp3 میباشد و تمام پیوندهای موجود در این ترکیبات از نوع سیگما است. برای مثال هیدروکربنی با شش أتم کربن و دوازده اتم هیدروژن موسوم به سیکلو هگزان است که پایدارترین سیکلو الکان میباشد.
نام گذاری سیکلو آلکانها [«سیکلو + تعداد کربن حلقه با لفظ یونانی + ان»]